سرطان مغز استخوان به عنوان “کنسر استخوان اولیه” شناخته میشود. این نوع سرطان در استخوانها ظاهر میشود و ممکن است از سایر مناطق بدن به استخوان منتقل شود. برخلاف سرطان مغز (تومورهای مغزی) که از سلولهای مغزی آغاز میشود، سرطان مغز استخوان ابتدا در استخوانها بوجود میآید و به مغز گسترش پیدا میکند.
این نوع سرطان ممکن است در هر استخوانی از بدن ظاهر شود، اما معمولاً در استخوانهای بزرگ مانند استخوانهای ساق پا، فمور، آرنج یا شانه رخ میدهد. این نوع سرطان ممکن است علایمی مانند درد در ناحیه آلت استخوانی آلوده، ورم، شکستگی استخوان یا محدودیت در حرکت ایجاد کند. تشخیص و درمان سرطان مغز استخوان بسته به موقعیت و مشخصات خاص هر بیمار متفاوت است و نیاز به ارزیابی توسط تیم پزشکی متخصص دارد.
به عبارت دیگر سرطان مغز استخوان گروهی از سرطانهایی است که در سلولهای خونی شروع میشوند و در مغز استخوان رشد میکنند. انواع مختلفی از سرطان مغز استخوان وجود دارد که بر اساس نوع سلولی که دچار سرطان شده است، متفاوت هستند.
انواع سرطان مغز استخوان
برخی از انواع رایج سرطان مغز استخوان عبارتند از:
مولتیپل میلوما:
این بیماری سرطان سلولهای پلاسما است که آنتی بادی تولید میکنند و محل ساخت سلولهای پلاسما در مغز استخوان است. سلولهای پلاسما نقش اساسی در سیستم ایمنی بدن ایفا کرده و آنتی بادیهای لازم برای مقابله با عوامل خارجی مضر تولید میکنند. علائم این بیماری شامل: ضعف و خستگی به دلیل کم خونی، خونریزی بر اثر کمبود پلاکت خون (ترومبوسیتوپنی)، عفونت به دلیل کاهش گلبولهای سفید خون (لکوپنی)، تشنگی، تکرر ادرار، درد شکم، بی اشتهایی، گیجی به دلیل کلسیم بالای خون (هایپر کلسمی)، نارسایی کلیه، درد استخوان، نوروپاتی محیطی و…
لوسمی:
سرطان گلبولهای سفید خون است که وظیفه آن مبارزه با عفونت است. سرطان خون در واقع مربوط به سرطان گلبولهای سفید خون است. گاهی این نوع سرطان از سایر سلولهای خونی ناشی میشود و سپس به مغز استخوان گسترش مییابد یا به سایر اندامها متاستاز میدهد. علائم این بیماری شامل: تب و لرز شدید، تورم در غدد لنفاوی، بزرگی کبد و طحال، تعریق زیاد، درد استخوان، کبودی یا خونریزی بینی، کاهش وزن و…
لوسمی به انواع مختلفی تقسیم میشود که در دو دسته اصلی حاد و مزمن قرار میگیرند. لوسمیهای حاد به سرطانهایی اطلاق میشود که به سرعت رشد میکنند، در حالیکه لوسمیهای مزمن به طور آرام رشد میکنند.
لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL):
این نوع لوسمی در کودکان به میزان بیشتری نسبت به بزرگسالان شایع است. لوسمی لنفوسیتی یک نوع سرطان خون و مغز استخوان محسوب میشود. مغز استخوان، یک بافت اسفنجی در برخی از استخوانهای بدن است که به تولید سلولهای خونی مشغول است. واژه “حاد” در ALL به دلیل پیشرفت سریع بیماری و تولید سلولهای خونی نابالغ به جای سلولهای بالغ استفاده میشود. عبارت “لنفوسیتی” به گلبولهای سفید خونی به نام لنفوسیتها اشاره دارد که تحت تأثیر ALL قرار میگیرند. همچنین، این بیماری به عنوان لوسمی لنفوبلاستیک حاد نیز شناخته میشود.
لوسمی حاد میلوئیدی (AML):
بیشتر در افراد مسن دیده میشود، با این حال ممکن است در کودکان نیز ایجاد شود. بنابراین، معمولاً این سرطان به عنوان یک نوع سرطان مغز استخوان در افراد مسن شناخته میشود.
لوسمی مزمن لنفوسیتی (CLL):
این لوسمی با رشد آهسته از لنفوسیتها (یک نوع گلبولهای سفید خون) شروع میشود و در افراد مسن به طور معمول شایع است.
لوسمی مزمن میلوئیدی (CML):
به ندرت رخ میدهد. این نوع لوسمی از مغز استخوان خود شروع به رشد میکند و به خون و سایر بافتهای بدن گسترش مییابد.
لوسمی مزمن میلومونوسیتیک (CMML):
این نوع لوسمی در سلولهای مغز استخوان که سایر سلولهای خونی را تولید میکنند، رشد میکند. اکثراً این نوع لوسمی افراد مسن را تحت تأثیر قرار میدهد.
سرطان مغز استخوان از نوع لنفوم:
در افراد مبتلا به لنفوم شکل میگیرد، که لنفوسیتهای سرطانی پس از تولید در مغز استخوان، در سیستم خونی و بافتهای لنفاوی گردش میکنند. این نوع سرطان میتواند در بسیاری از نقاط بدن، از جمله مغز استخوان، ایجاد شود.
دو نوع اصلی لنفوم وجود دارد:
لنفوم غیر هوچکین: این نوع لنفوم میتواند در هر نقطهای از بدن ایجاد شود و بر انواع مختلف لنفوسیتها تأثیر میگذارد.
لنفوم هوچکین: لنفوم هوچکین نوعی از سرطان است که لنفوسیتها را تحت تاثیر قرار میدهد. این لنفوم به دلیل وجود نوع خاصی از سلولهای غیرطبیعی (به نام سلول رید استرنبرگ) از لنفوم غیر هوچکین متمایز است.
علائم سرطان مغز استخوان
سرطان مغز استخوان میتواند علائم مختلفی داشته باشد، از جمله خستگی، ضعف، کاهش وزن، عفونتهای مکرر، تب، درد استخوان و کبودی. همچنین سرطان مغز استخوان ممکن است به عوامل مختلفی برمیگردد، از جمله افزایش سن، قرار گرفتن در معرض تشعشع، سابقه خانوادگی و جهشهای ژنتیکی.
روشهای درمان سرطان مغز استخوان
سرطان مغز استخوان با آزمایشهای خون، آزمایش مغز استخوان و تصویربرداری تشخیص داده میشود. درمان سرطان مغز استخوان بسته به نوع و مرحله سرطان متفاوت است. برخی از روشهای درمانی عبارتند از شیمی درمانی، پرتو درمانی، درمانهای هدفمند، درمانهای ایمنی و پیوند مغز استخوان.
درمان سرطان مغز استخوان بستگی به نوع و مرحله سرطان، وضعیت سلامتی بیمار و عوامل دیگر دارد. برخی از روشهای درمانی عبارتند از:
شیمی درمانی:
درمان با داروهایی که سلولهای سرطانی را از بین میبرند یا رشد آنها را کند میکنند. شیمی درمانی میتواند به صورت خوراکی، تزریقی یا وریدی انجام شود.
پرتو درمانی:
درمان با اشعههای قوی که سلولهای سرطانی را کشته یا آسیب میرسانند. پرتودرمانی میتواند به صورت خارجی یا داخلی انجام شود.
درمانهای هدفمند:
درمان با داروهایی که به سلولهای سرطانی خاص حمله میکنند و سلولهای سالم را حفظ میکنند. درمانهای هدفمند میتوانند به صورت خوراکی یا وریدی انجام شوند.
درمانهای ایمنی:
درمان با داروهایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت میکنند و به آن کمک میکنند تا سلولهای سرطانی را شناسایی و نابود کنند. درمانهای ایمنی میتوانند به صورت تزریقی یا وریدی انجام شوند⁴.
پیوند مغز استخوان:
درمان با جایگزین کردن مغز استخوان آسیب دیده با مغز استخوان سالم از خود بیمار یا اهدا کننده. پیوند مغز استخوان میتواند در برخی از انواع سرطان مغز استخوان مؤثر باشد.
معرفی بهترین دکتر پیوند مغز استخوان در سراسر ایران
1. دکتر اصغر بذرافشان
دکتر بذرافشان فوق تخصص بیماری های خون و سرطان کودکان (هماتولوژی، آنکولوژی) و بهترین دکتر پیوند مغز استخوان در شهر شیراز است.
آدرس: شیراز، خیابان ملاصدرا، روبه روی کوچه 6، ساختمان ونوس، طبقه همکف، واحد 1
شماره تلفن: 07132307630
2. دکتر الهام ظرافت فرد
دکتر ظرافت فرد فوق تخصص خون و سرطان بزرگسالان (هماتولوژی آنکولوژی بزرگسالان) و بهترین دکتر پیوند مغز استخوان در شهر تهران است.
آدرس: تهران، صادقیه، بلوار شهدای صادقیه جنوبی، کوچه پرویز، پلاک15، مرکز جامع انکولوژی روشنا
شماره تلفن: 02148429000
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، بالاتر از میدان ونک، خیابان والی نژاد، روبه روی اورژانس بیمارستان هاشمی نژاد، نبش کوچه تلاش، پلاک 3، طبقه 4، واحد11
شماره تلفن: 09354585702
3. دکتر محمد سعید رحیمی نژاد
دکتر رحیمی نژاد فوق تخصص بیماری های خون و سرطان کودکان (هماتولوژی، آنکولوژی) در شهر لار است.
آدرس: لار، شهر جدید ، سی متری هلال احمر ( روبروی آزمایشگاه دی )
شماره تلفن: 09356761337
4. دکتر نسرین غلامی
دکتر غلامی فوق تخصص هماتولوژی و مدیکال انکولوژی بزرگسالان و بهترین دکتر پیوند مغز استخوان در شهر تبریز است.
آدرس: تبریز، بلوار آزادی، بعد از صنایع دستی
شماره تلفن: 04133366215
5. دکتر یوسف روستا
دکتر روستا فوق تخصص خون و انکولوژی (سرطان) پیوند مغز استخوان در شهر ارومیه است.
آدرس: ارومیه، خیابان ارشاد، بیمارستان امام خمینی، بخش های خون و انکولوژی یک و دو و کلینیک فوق تخصصی خون و انکولوژی
شماره تلفن: 04433433705
6. دکتر حسن محمودی نشلی
دکتر نشلی فوق تخصص خون و سرطان و بهترین دکتر پیوند مغز استخوان در شهر بابل است.
آدرس: بابل، خیابان امام، بیمارستان کودکان شفیع زاده امیر کلا
شماره تلفن: 01132342151
7. دکتر مصطفی مقتدائی خوراسگانی
دکتر مقتدائی فوق تخصص بیماریهای خون و سرطان (هماتولوژی انکولوژی) کودکان در شهر اصفهان است.
آدرس: اصفهان، خیابان هشت بهشت غربی، بین چهارراه گلزار و ملک، مقابل BRT شیخ علی خان، نبش کوچه ۱۵،ورودیدوم مجتمع فراز ۲،طبقه دوم، واحد ۴
شماره تلفن: 09389786797
8. دکتر حسین اصفهانی
دکتر اصفهانی فوق تخصص خون و سرطان اطفال در شهر همدان است.
آدرس: همدان، میدان شریعتی ،خیابان میرزاده عشقی ،محل سابق بیمارستان امام ، کلینیک تخصصی و فوق تخصصی امام خمینی (ره)
شماره تلفن: 08138321371
9. دکتر معصومه جعفری
دکتر جعفری فوق تخصص خون و سرطان کودکان و بهترین دکتر پیوند مغز استخوان در شهر خرم آباد است.
آدرس: خرم آباد، چهار راه بانک به سمت میدان شهدا، کوچه جلال سرباز, ساختمان آیلا, طبقه دوم
شماره تلفن: 09936227908
10. دکتر محمد کاجی یزدی
دکتر کاجی فوق تخصص خون و سرطان اطفال در شهر تهران است. این پزشک به درمان انواع سرطان در کودکان مشغول بوده و میزان رضایت بالایی را از آن خود کرده است.
آدرس: تهران، خیابان دماوند، خیابان شهید کیایی(قاسم آباد)، خیابان انصارالحسین
شماره تلفن: 02167395090
سخن پایانی
سرطان مغز استخوان، یک واقعیت ناخوشایندی است که زندگی را به چالش کشانده و جنبههای حساس انسان را آزمایش میکند. اما در مقابل این چالش، همبستگی، امید و تحمل، نقاط روشنی در تاریکی این مبارزه هستند. امیدوارم که پژوهشها و پیشرفتهای پزشکی به زودی درمانهای موثرتری برای سرطان مغز استخوان را فراهم آورده و به افراد مبتلا به این بیماری امکان زندگی سالم را بازگردانند.
